Kiedy zamawiający może ponownie wezwać wykonawcę do złożenia wyjaśnień?

Art. 87 ust. 1 p.z.p. daje zamawiającemu prawo zwrócenia się do wykonawcy o wyjaśnienie tych elementów treści oferty, które są niejasne lub nie dają się jednoznacznie zinterpretować, a ich uwzględnienie lub zignorowanie może wpłynąć na wynik postępowania. Z kolei art. 26 ust. 4 p.z.p. stanowi, że zamawiający mogą zwracać się do wykonawców o wyjaśnienie treści przedłożonych dokumentów lub oświadczeń. Podkreślić jednak należy, że prawo do uzyskania wyjaśnień nie oznacza uprawnienia do domagania się jakichkolwiek dodatkowych dokumentów potwierdzających spełnianie warunku udziału w postępowaniu lub prawdziwość oświadczenia. W szczególności zamawiający, który wobec któregokolwiek z wykonawców powziął wątpliwości co do rzetelności oświadczeń, nie może - jeśli nie zażądał tego, wszczynając postępowanie - zwrócić się o przedłożenie dokumentów potwierdzających spełnianie kwestionowanego warunku. Należy przy tym uznać, że w przeciwieństwie do żądania uzupełnienia dokumentów, proces wyjaśniania może przybrać formę więcej niż jednego zapytania. Jeżeli zatem po przedłożeniu wyjaśnień zamawiający wciąż ma wątpliwości bądź też pojawiły się kolejne zagadnienia wymagające wyjaśnienia, to nadal zachodzi okoliczność uprawniająca do wystąpienia o wyjaśnienie treści tych dokumentów.

Wskazać przy tym należy, iż przepisy art. 87 ust. 1 i art. 26 ust. 4 ani przepis art. 26 ust. 3 p.z.p. nie stanowią wyraźnie, że zamawiający może zwracać się do wykonawców jednokrotnie bądź wielokrotnie. Porównanie literalnego brzmienia tych przepisów prowadzi do wniosku, że żaden z nich nie wspomina ile razy dana czynność może zostać dokonana. Skąd zatem ta różnica w interpretacji dokonywanej przez KIO dla przepisów art. 87 ust. 1 i art. 26 ust. 4 oraz przepisu art. 26 ust. 3 p.z.p.? Odpowiedź znajdziemy w ogólnych regułach wspólnych dla całego systemu polskiego prawa. Jedną z takich reguł, jest zasada wyrażana za pomocą łacińskiej paremii exceptiones non sunt extendendae – wyjątków nie należy interpretować rozszerzająco. Wyjątek, jako odstępstwo od reguły, ma moc obowiązującą tylko w takim zakresie, jaki wynika z jego treści i nie może być w drodze zabiegów interpretacyjnych przenoszony na sytuacje podobne lub zbliżone. Przepis art. 26 ust. 3 p.z.p. jest właśnie takim przepisem, pozwalającym w drodze wyjątku na uzupełnienie dokumentów, które co do zasady powinny zostać przedłożone wraz ofertą. Z tej właśnie przyczyny tylko w stosunku do art. 26 ust. 3 p.z.p. KIO wyinterpretowała, że wezwanie wykonawcy do uzupełnienia dokumentów może nastąpić tylko jeden raz. Jedynym przypadkiem, w którym KIO dopuszcza ponowne wezwanie do przedłożenia tych samych dokumentów jest błąd po stronie samego zamawiającego. Jeżeli przykładowo zamawiający nie wskazał w wezwaniu do uzupełnienia, których dokumentów brakuje, a wykonawca w odpowiedzi na to wezwanie przedłożył niewłaściwe dokumenty, zamawiający może wezwać takiego wykonawcę ponownie do uzupełnienia właściwych dokumentów.

Zamawiający powinien sobie każdorazowo odpowiedzieć na pytanie, czy ponowne wzywanie wykonawcy do złożenia wyjaśnień jest celowe. Jeżeli wykonawca ewidentnie nie zrozumiał pytania zamawiającego, być może celowym jest ponowne sformułowanie tego pytania w odmienny sposób. Jeżeli jednak wykonawca udzielił wyjaśnień sprowadzających się do tego, że wszystko to, o co zamawiający pyta znajduje wyraz w jego ofercie, to najpewniej nie ma sensu ponowne kierowanie do tego wykonawcy prośby o wyjaśnienia. Takiego wykonawcy nie można jednakże automatycznie wykluczyć. Można go wykluczyć z postępowania jedynie z uwagi na niespełnianie warunków udziału w tym postępowaniu, ale nie "z automatu" wyłącznie z uwagi na niecelowość składania ponownych wyjaśnień. Jeżeli jednak istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że w wyniku wezwania wykonawca złoży wyjaśnienia tej samej treści, a w sprawie nie pojawiły się nowe okoliczności, to wykonawcę takiego można wykluczyć pamiętając o stosownym uzasadnieniu.

DODATKOWE INFORMACJE O AUTORZE

Justyna Kyć

Aplikant radcowski związany z Kancelarią Ślązak, Zapiór i Wspólnicy. Zawodowo zajmuje się prawem zamówień publicznych prawem gospodarczym i prawem cywilnym. Specjalista z zakresu prawa ochrony konkurencji, prawa europejskiego oraz międzynarodowego prawa handlowego. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz European Interdisciplinary Studies w College of Europe.

Ślązak, Zapiór i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Spółka Komandytowa

al. Korfantego 141
40-154 Katowice
Tel.: +48 32 783 88 00
Fax: +48 32 783 88 99
E-mail: redakcja@kancelaria-szip.pl